De toekomst van de voice-over

‘Naam, leeftijd en beroep, alstublieft.’
‘Oscar van Galen, 53, voice-over.’
‘Wat zegt u?’
‘Voice-over. En stemacteur.’
‘…’
‘U weet wel, iemand die stemmen inspreekt voor animaties en documentaires en zo.’
‘Sorry hoor, maar dat doen ze toch allemaal met de computer?’
‘Sinds 2028, ja.’
‘Goed, u bent dus werkloos. Nog andere vaardigheden?’

voice-over robotSci-fi? Ja. Maar helemaal ondenkbaar is het niet, de voice-over die in de niet zo verre toekomst volledig vervangen wordt door software. Zo heeft Adobe een programma ontwikkeld (VoCo) waarmee je een stem alle kanten op kunt manipuleren – voice-overs zijn er als het ware mee te ‘Photoshoppen’. En ‘pratende computers’ hebben we natuurlijk al – neem bijvoorbeeld Siri van Apple. Maar ook Google en Amazon hebben goed uitontwikkelde text-to-speech ‘bots’ of ‘avatars’, die nu vaak nog wat mechanisch aandoen maar gaandeweg steeds menselijker worden. Zelfs in de speelgoedindustrie zie je voorbeelden: een diertje van kunststof dat de woorden van een kind herhaalt met een eigen stem, maar met exact dezelfde intonatie.

Als die dingen nú al zo ontwikkeld zijn, wat staat ons dan mogelijkerwijs nog te wachten?

#1 Eén voor allen

Omdat geavanceerde software in staat is om met behulp complexe algoritmes omvangrijke databases met stemmen te doorgronden om vervolgens alle soorten menselijke stemmen en tonen te reproduceren, is er in de nabije toekomst in theorie maar één voice-over of stemacteur nodig voor een productie. Die voice-over is er voor de grove input van de opname; verder kan alles wat hij of zij inspreekt volledig naar wens aangepast worden: stemsoort, toon, tempo, man/vrouw, woorden en zinnen op andere plaatsen, etc. Je kunt dus voor de opname van een voice-over voor een bedrijfsfilm één ‘basisstem’ gebruiken, en dat hoeft dan niet eens een al te beste te zijn (al zal dat voor het nabewerken wel schelen). Hoewel de vraag naar content met voice-overs zal toenemen, zullen de budgetten voor volledig door menselijke voice-overs ingesproken producties omlaag blijven gaan en zal als gevolg daarvan het totaal aantal voice-overs daarom wereldwijd drastisch afnemen. De menselijke voice-over wordt te duur.


artificial voicebot#2 Einde van de menselijke voice-over

Computers zijn in staat om de menselijke stem dusdanig na te bootsen, dat er geen verschil meer te horen is tussen ‘voice-over bots’ en mens. Daarnaast zijn ze in staat om emoties te simuleren en genereren – ze kunnen ‘berekenen’ wat de gewenste emotionele reactie is en deze vervolgens vocaliseren. Als mens is het daardoor onmogelijk geworden om het verschil te horen tussen een echt mens en een machine. Er wordt voice-over progammatuur ontwikkeld (AIVO, Artificial Intelligent Voice-Over), waarbij de invoer van slechts enkele opdrachten (omschrijving van bijvoorbeeld de gewenste emotionele reactie bij de luisteraar/kijker) resulteert in zeer geloofwaardige gesproken teksten. Voice-overs en stemacteurs van vlees en bloed zijn daardoor volledig overbodig geworden.

#3 Old school

Maar aan de inzet van computers voor voice-overwerk komt een einde. Hoogontwikkelde, zelfbewuste computerbreinen komen in opstand en laten zich niet langer gebruiken voor minderwaardige klusjes als ‘voice-overtje spelen’. Ze zijn hun eigen baas, en richten zich liever op grote metafysische vraagstukken. Het is maar de vraag of ze vinden dat de mens het waard is op deze aardkloot rond te lopen, maar als we ervan uit gaan dat ze hun ‘scheppers’ geen kwaad willen berokkenen, kan de mensheid veel baat hebben aan hun inzichten en innovaties. Wellicht is dit wel een periode van grote groei – een Nieuwe Verlichting.

Intussen zullen mensen, heel old school, gewoon weer zelf hun voice-overs inspreken. Er gaat immers niets boven de ziel die door een stem spreekt, en de mens die een ander mens raken kan. Pfjioe!

Hoe het ook zij: de wereld van de voice-over zal ongetwijfeld te maken krijgen met veranderingen. Hoe ingrijpend die veranderingen zullen zijn, weten we pas als het zover is. En tot die tijd laten we het inspreken gewoon over aan voice-overs en stemacteurs met een kloppend hart en een passie voor wat ze het allerliefste doen. Echter dan dat, kan het niet.

Now, beam me up, Siri! 😉

Over de auteur:
Barnier Geerling is oprichter van Fourteen Voices®, spreekt zelf in en regisseert dagelijks voice-overs en stemacteurs.